ملامین،چینی،آرکوپال،پیرکس و بلور.اینها اجزای لاینفک آشپزخانههای امروزی هستند.البته هستند خانمهایی که هنوز هم اصالت چینی را با چیز دیگری عوض نمیکنند یا آنهایی که دوست دارند با چند کاسه و بشقاب سفالی،رنگ و لعاب سنت را به زندگی مدرن امروزی تزریق کنند.
در عوض بعضی هم از خیر هرچه سنت و نوستالژی است به راحتی گذشتهاند و با سر به استقبال مدرنیته رفتهاند و حتی سر میز غذا هم راحتی را با چیزی عوض نمیکنند و به استقبال یکبار مصرفها میروند.
اما کارشناسان هشدار میدهند در استفاده از ظروف سفالی و سرامیک باید از استفاده از ظروف آبیرنگ بهعنوان ظروف غذاخوری پرهیز کرد چون این ظروف دارای ترکیبات سربی هستند و احتمال بروز مسمومیت غذایی را افزایش میدهند.از محاسن این ظروف میتوان به سبک بودن آنها نسبت به چینیها و همچنین قیمت کمترشان نسبت به ظروف چینی و کریستال اشاره کرد.
رویی یا روحی؟ مسئله این است
احتمالا وقتی از کسی میشنوید « قابلمه روحی» فکر میکنید اصل و نسب این قابلمه از روی است و طرف به اشتباه آن را روحی تلفظ میکند.اما در این مورد،شما هم اشتباه میکنید.این ظروف بهطور عمده از جنس آلومینوم هستند و برای سلامت انسان هم ضرر دارند.
نگهداری مواد غذایی ترش اسیدی یا شور در ظروف آلومینومی یا طبخ غذا در این ظروف موجب خروج آلومینوم از ظرف و ورود آن به غذا میشود.یبوست،اختلالات گوارشی،پوکی استخوان و آلزایمر از مهمترین عوارض ناشی از مصرف آلومینوم است.
نتایج یک تحقیق داخلی روی ظروف آلومینومی نشان میدهد که در اثر پخت غذا در این ظروف، یونهایی آزاد و به غذا اضافه میشوند که موجب بروز بیماریهایی مانند آلزایمر،راشیتیسم و عوارضی همچون غش،کمخونی مفرط و اختلال در هنگام راه رفتن میشود.بر پایه نتایج این تحقیق،هرچه مدت زمان پخت در این ظروف بیشتر شود میزان یونهای آزاد شده نیز افزایش مییابد. همچنین استفاده از اسیدهای خوراکی مثل سرکه،آبلیمو و آبغوره در غذا موجب افزایش آزاد شدن یونها میشود.
البته این خطرات فقط مخصوص ظرف آلومینومی نیست.کارشناسان همچنین معتقدند در طبخ غذا از ظروف مسی هم نباید استفاده کرد.نرم بودن فلز مس و ورود آن به غذا باعث میشود که در طولانیمدت فرد دچار مسمومیت شده و مس اضافی روی احشاء و اندام داخلی بدن اثرات سوئی بگذارد.
بعضی از کارشناسان عقیده دارند ظروف استیل بهترین نوع ظروف برای پخت غذا هستند و درصورت استفاده از ظروف مسی،باید این ظروف قلع اندود باشند.البته جذب آهن فلزی از طریق سامانه گوارش پایین است.اما همان اندازه آهنی که از این طریق وارد غذا میشود و جذب میشود،نکته مثبتی در استفاده از این ظروف به شمار میآید.
این روزها ملامینها از مهجورترین ظروف هستند.اما با وجود کاهش تولید ملامین،هنوز هم در اکثر خانهها چند دست بشقاب و کاسه ملامین پیدا میشود و خیلیها بهعنوان ظروف پیکنیک از این جنس استفاده میکنند.این ظروف سبک و قابل حمل هستند و قیمت ارزانی دارند و دیرتر میشکنند و برای استفاده در مسافرت و پیکنیک بسیار مناسب هستند.ملامین اولین بار در حدود 45 سال پیش در ایتالیا ساخته شد و از حدود 35 سال پیش به ایران راه یافت.اگر فرآیند تولید ظروف ملامین درست و اصولی انجام شود،مقدار لعاب کافی باشد و زمان پخت قطعه نیز کافی بوده باشد،این ظروف مشکلی برای سلامتی افراد به وجود نمیآورند.
البته در هنگام مصرف این ظروف هم توجه به چند نکته حائز اهمیت است:ظروف ملامین را نباید با اجسام خشن مانند سیم ظرفشویی شست،چون خش برمیدارند.همچنین هنگام بریدن میوه باید مراقب باشید تا چاقوی تیز با ظروف برخورد نکند و باعث از بین رفتن لعاب محافظ نشود که در این صورت میکروبها به راحتی به ظروف نفوذ میکنند و در نوبتهای استفاده بعدی موجب آلودگی غذاها میشوند.از سوی دیگر مرور زمان ممکن است باعث از بین رفتن کیفیت این ظروف یا لبپر شدن آنها شود. بهدلیل نفوذ میکروبها،استفاده از ملامینهای ترکدار و کهنه توصیه نمیشود.با وجود مجموع این محاسن،ملامینها مخالفانی هم دارند.
مهندس فرساد،کارشناس بهداشت محیط در این زمینه میگوید:هرچند تا کنون سرطانزایی ظروف ملامین مشخص نشده ولی تحقیقات در این زمینه ادامه دارد.در ضمن ظروف بهتر و سالمتر از ملامین نیز وجود دارد.
به گفته دکتر کشاورز متخصص تغذیه،ملامینها قابلیت نگهداری رنگ را ندارند و استفاده از ملامینهای رنگی برای سلامت مضر است چون به مرور زمان این رنگ وارد غذاها میشود.وی اضافه میکند:در تهیه ملامین ممکن است مقداری از مواد اولیه که مونومرهای سمی هستند،باقی بمانند که این مواد هم به مرور وارد غذا میشوند و برای سلامت افراد ضرر دارند.از سوی دیگر مادهای که بهعنوان براقکننده به ظروف ملامین اضافه میشود هم ممکن است برای سلامت افراد چندان بیضرر نباشد.هرچند در میان کارشناسان بر سر استفاده از ظروف ملامین اتفاق نظر وجود ندارد،اما همه متخصصان بر این باورند که هنگام خرید ملامین باید از استاندارد بودن و حک شماره پروانه بهداشتی ساخت در پشت این ظروف مطمئن شوید زیرا ظروفی که با مجوز وزارت بهداشت تهیه میشوند از نظر استانداردهای ملی و بینالمللی کمترین مشکل را دارند و خطرات جدی مصرفکنندگان را تهدید نمیکند.
بنویسیم اوپال،بخوانیم آرکوپال
نام اوپال برایتان آشنا نیست؟ اگر اوپال را نمیشناسید،آرکوپال را که حتما شنیدهاید.بدنیست بدانید که «آرک» نام یک شرکت معروف فرانسوی است که اولین بار حدود 100 سال پیش ظروف اوپال را تولید کرد و به همین دلیل در ایران ما این ظروف را به نام آرکوپال میشناسیم.اوپال در واقع مادهای است میان شیشه و چینی.از شیشه زیباتر و نشکن است و از چینی سبکتر .
چینیها بدون حرف و حدیث
ظروف چینی یکی از سالمترین ظروف غذاخوری هستند که از نظر ایجاد مشکل برای سلامتی هیچ حرف و سخنی پشت سرشان شنیده نمیشود.این ظروف همان طور که از اسمشان پیداست اولین بار حدود 3تا 4 هزار سال پیش در چین تولید شدهاند.
چینیها بر خلاف جنسهایی مانند بلور در تماس با غذای داغ زود داغ نمیشوند و همچنین با سرد و گرم شدن به راحتی نمیشکنند.همچنین این ظروف هیچگونه مواد سمی و مضری ندارند.در شستشوی ظروف چینی بهتر است از سفیدکنندهها و اجسام خشن مانند سیم ظرفشویی استفاده نشود تا جلای لعاب از بین نرود