حالا که عبادتی کرده‌ایم از خودمان مطمئن نباشیم؛ چون ممکن است همین اطمینان، عبادتمان را خراب کند و لحظه‌ای دیگر هم لحظه مرگمان باشد و فرصت نکنیم عبادت تازه‌ای را برای خودمان ذخیره کنیم.

یکی از بدترین شیوه‌های عذاب خدا در قیامت، بر سر آدم دانایی می‌آید که مردم را به عبادت سفارش می‌کرده و عبادت خودش را از آنان با ارزش‌تر می‌دانسته.

کینه و دشمنی

اگر کسی که از کسی دلگیر است، دلگیری اش را در دلش پنهان کند و منتظر روزی باشد که فرصت آسیبی فراهم شود؛ آن را کینه ورزی می‌نامند... و اگر نفرتش را پنهان نکند و آشکار بخواهد طرفش را آزار کند؛ آن را دشمنی می‌نامند... دشمنی، پس از کینه ایجاد می‌شود و کینه هم یک قدم پس از خشم است.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) می فرماید : جبرئیل، هر بار که به دیدارم آمد؛ سفارش کرد با مردم دشمنی نکنم و تعجب می‌کنم که بیش از هر سخن دیگری، این سفارش خداوند را تکرار کرد.

آزار جهنمیان از 4 گروه

اهل جهنم، در دنیا سبب آزار دیگران بوده‌اند؛ اما در جهنم، خودشان از چهار گروه آزار می‌کشند. یکی از چهار گروه، آدم‌هایی هستند که در دنیا فحش‌های رکیک می‌داده اند... در جهنم، مدام از دهان کسی که در دنیا به دیگران فحش می‌داده، چرک و خون بیرون خواهد آمد.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) می‌فرماید :خدا، بهشت را بر کسی که در دنیا زبانش را از فحش نگه نمی‌دارد، حرام کرده است.

دقت کنیم که خدا، در قرآن و احادیث قدسی‌اش از رابطه همسران و امور دیگری که مربوط به بخش خاصی از نیازهای انسانی می‌شود؛ با رمز و کنایه سخن گفته است.

 

بدترین بندگان خدا چه کسانی هستند؟

ای مردم!... بدترین بندگان خدا، این سه گروهند:پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمودند : کسانی که خیرشان به دیگران نمی‌رسد... کسانی که تنها سفر می‌کنند و از داشتن همراه سفر، خوششان نمی‌آید... و کسانی که زیردستان خود از زن و فرزند تا کارگر را کتک می‌زنند... و بدانید کسی که مدام به دیگران فحش می‌دهد، از این سه گروه، پیش خدا نفرت انگیز تر است.

خواهان خوبی برای دیگران باشیم!

علی بن الحسین (علیه السلام) می‌فرماید : وقتی فرشتگان خدا، کسی را می‌بینند که نشسته و برای خوبی و خیر دوستش دعا می‌کند، شاد می‌شوند و می‌گویند: «دوست مهربانی هستی که چنین صمیمانه برای دوستت دعا می‌کنی... شاد باش که خدا، به هر دوی شما عنایت خواهد کرد».

در جهنم، گاهی گناهکاری، به خاطر رفتاری مناسب یا کمکی که در دنیا کرده؛ برای مدتی استراحت می‌کند (!)... اما متکبر، همین استراحت کوتاه را هم ندارد.

مردگان را فراموش نکنیم!

کسی که می‌میرد، دستش از همه جا کوتاه می‌شود و مانند آدمی می‌شود که در دریا غرق شده و به هر چوب شکسته‌ای دست می‌برد تا شاید کمی به نجات نزدیک شود... دعای زندگان برای مردگان، شبیه همان راه کوچک نجات است.

وقتی زنده‌ای برای مرده‌ای قرآن می‌خواند یا دعایی در حق او می‌کند؛ فرشته‌ای، نور آن دعا را به روح مرده می‌رساند و می‌گوید: این هدیه را خویشاوندت برای تو فرستاده... بگیر و از برکتش استفاده کن!

خود شیفتگی (عُجب)

وقتی کسی احساس کند آدمی ویژه است و توانایی‌هایی بیش از دیگران دارد؛ دچار خود بزرگ بینی شده است.

بگو تا بدانم... از کدام حالت انسان بیشتر شاد می‌شوی و راحت‌تر او را منحرف می‌کنی؟ وقتی عبادتی می‌کند و احساس می‌کند که کار مهمی کرده است- گفتگوی موسای نبی (علیه السلام) و شیطان.

امیدوار کردن گنه‌کاران و ترساندن عابدان!؟

- بندگان گناهکارم را مژده بده و بندگان عبادت کننده راستگویم را متوجه کن تا نگران شوند.

- خدایا! درست شنیدم؟... بندگان گناهکار را امیدوار کنم و عابدان را بترسانم!؟

- آری... زیرا گناهکاران شرمنده را خواهم بخشید، اما عبادت کنندگانی را که احساس می‌کنند کار مهمی کرده‌اند، نخواهم بخشید-(گفتگوی خداوند و حضرت داوود) 

حضرت عیسی (علیه السلام) و مردی کوتاه قد، همسفر شدند. در راه به رودی عمیق رسیدند که پلی نداشت. عیسای نبی (علیه السلام)، نام خدا را یاد کرد و پا بر آب گذاشت و راه را ادامه داد. مرد نیز پیروی صادقانه کرد و با نام خدا پا بر آب گذاشت و دنبال حضرت عیسی (علیه السلام) حرکت کرد. در میان رود، ناگهان از حالی که داشت، خوشش آمد و با خود گفت: «عیسای نبی بر آب می‌رود و من هم می‌روم... عجب مقامی دارم که با مقام عیسی برابرم»...

... تا این را گفت، ناگهان اثر نام خدا رفت و در آب فرو رفت. پیش از آنکه با آب برود و غرق شود، عیسای نبی دستش را گرفت و گفت:قدت کوتاه است؛ فکرت هم کوتاه است!؟... پایت را بر مرز ممنوع خدا گذاشتی و شیفته خودت شدی، خدا هم تنبیهت کرد... توبه کن تا خدا اجازه دهد تو را از آب بیرون آورم و دوباره ادامه دهیم.

عبادت‌هایمان را با اطمینان بر خود خراب نکنیم!

حالا که عبادتی کرده‌ایم از خودمان مطمئن نباشیم؛ چون ممکن است همین اطمینان، عبادتمان را خراب کند و لحظه‌ای دیگر هم لحظه مرگمان باشد و فرصت نکنیم عبادت تازه‌ای را برای خودمان ذخیره کنیم.

یکی از بدترین شیوه‌های عذاب خدا در قیامت، بر سر آدم دانایی می‌آید که مردم را به عبادت سفارش می‌کرده و عبادت خودش را از آنان با ارزش‌تر می‌دانسته.

سخت‌ترین درمان

یافتن دارو برای کسانی است که خودشان را خیلی عاقل می‌دانند و خودشیفته‌اند از اطمینان به عقلشان!... و اگر کسی نصیحتشان کند، به خاطر تصوری که از عقلشان دارند، همان را هم نمی‌پذیرند. وقتی کسی خود را بیمار نمی‌داند، هیچ وقت دنبال دارو نمی‌رود.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) می‌فرماید :هر گاه آدم‌ها خودشان را بزرگ بدانند؛ دو فرشته‌ای که همراه آدم اند، به خداوند می‌گویند: «خدایا!... سر به زیرش کن!»... و هر گاه آدم‌ها اندازه خودشان را بشناسند و خود را کوچک و خاکسار درگاه خدا بدانند؛ آن دو فرشته به خداوند می‌گویند: «خدایا!... فرصتی عنایت کن تا بلند مرتبه شود»-

حسی که آدم متکبر دارد، سبب می‌شود ارتباطش با دیگران کم شود و فقط می‌تواند دو گروه را به عنوان دوست بپذیرد:

گروهی که از او بالاتر باشند و او را تحقیر کنند و او، مدام حس کند که ارتباطش با آن گروه، می‌تواند او را بالاتر بکشد.

گروه دوم هم کسانی هستند که از او پایین‌تر باشند و مانند خادم، نوکر یا چیزی شبیه این‌ها همیشه به او خدمت کنند و این حس او را که فکر می‌کند از دیگران بالاتر است، تأیید کنند!

در حدیث قدسی خداوند می‌فرماید :

متکبر را دوست ندارم و پس از مدتی که او را تنبیه کردم و نفهمید و ادامه داد، چون نمی‌خواهم به من نزدیک شود؛ مدام به سوی قلب او موج‌های تیره می‌فرستم و نشانه‌های رسیدن به خود را پنهان می‌کنم تا مرا پیدا نکند.

متکبر؛ تنها گنه کاری که در جهنم استراحتی ندارد!

در جهنم، گاهی گناهکاری، به خاطر رفتاری مناسب یا کمکی که در دنیا کرده؛ برای مدتی استراحت می‌کند (!)... اما متکبر، همین استراحت کوتاه را هم ندارد.

راه معالجه بیماری تکبر

راه معالجه بیماری تکبر این است که اگر در جمعی نشستیم و کسی کار شایسته‌ای کرد یا حرف شایسته‌ای گفت، بسیار ستایشش کنیم و تلاش کنیم که ستایش، از ته دلمان باشد.

خوب است تلاش کنیم هنگام راه رفتن، یا همپای دیگران یا پشت سرشان برویم، تا خدای نکرده، جلو- جلو رفتنمان، احساسی را در ما ایجاد نکند که از دیگران برتریم.

(معلوم نیست اصطلاح «بالا» و «پایین» مجلس را چه کسی ابداع کرده!) برایمان مهم نباشد که وقتی به جایی وارد می‌شویم، به ما در بالای مجلس جا می‌دهند یا پایین.

مراقب باشیم تمرینمان برای از بین بردن تکبر، آنقدر ما را خوشحال نکند که به بیماری «ریا» مبتلا شویم!

امام جعفر بن محمد (علیه السلام) می‌فرماید : فروتن باش!... به این معنی که هر جا وارد شدی، در جایی بنشین که ابتدا فکر می‌کنی در شأنت نیست... و با هر کس رو به رو شدی، زود سلامش کن و در بحث با آدم‌ها حتی اگر حق با تو بود، بحث را ادامه نده و از کسی توقع نداشته باش که دین داری و رفتار مذهبی‌ات را ستایش کند .

اخذ:تبیان