ارزشیابی کیفی - توصیفی ارتقای خودبخودی نیست
برخی از معلمان بویژه مسوولان عالی تصمیم گیرنده، جنبش تعییر ماهیت نظام ارزشیابی تحصیلی را با ارتقای خود بخودی دانش آموز از پایه های تحصیلی پایین‌تر به بالاتر برابر قلمداد می‌کنند. به گمان این افراد در نظام ارزشیابی تحصیلی نباید سرنوشت دانش آموزان با تصمیم‌گیری های آموزشی معلم دستخوش تغییرات اساسی آن هم در جهت افت تحصیلی شود. در نظام فلسفی این افراد مردودی جایگاهی ندارد و دانش آموز باید صرفا با سپری کردن واحدهای درسی یک پایه تحصیلی پایین تر در طول یک سال تحصیلی، خود به خود به پایه های تحصیلی بالاتر ارتقا یابد. این افراد در مقام عمل هیچ گونه الگو یا نظام عملیاتی خاصی که از طریق آن ضعف دروس پایه های پایین تر تحصیلی به هنگام گذر به پایه های بالاتر تحصیلی باید شناسایی و جبران شود ارایه نمی‌دهند .
طراحان این نوع تعریف از ارزشیابی کیفی - توصیفی که عمدتاً مجریان و برنامه‌ریزان طراز اول نظام آموزشی هستند صرفا برای پاک کردن معضل افت تحصیلی بویژه مردودی و کاستن تدریجی آمار آن تا حد حذف آن، بدون داشتن یک الگو یا برنامه‌ی عملیاتی مشخص این جهت گیری را در آموزش و پرورش پیش گرفته اند و برانجام آن نیز تاکید دارند. در پاسخ به گمانه‌های این افراد باید گفت ارتقای خود به خودی زمانی در نظام آموزشی یک کشور قابل اجرا است که در کل نظام آموزشی از درون دادها و فرایندها تا برون دادهای آن یک بازنگری جامع و اساسی انجام گیرد. تا زمانیکه اصلاح یکپارچه در عناصر ارزشیابی انجام نگیرد. تغییر در یکی از عناصر زیربنایی آن یعنی ارزشیابی نه تنها سودی برای آموزش و پرورش نخواهد داشت بلکه در دراز مدت بر کیفیت و کمیت یادگیری (سواد تحصیلی) دانش آموزان نیز تاثیر منفی خواهد گذاشت. در برخی از کشورهای پیشرفته و یا در حال توسعه که ارتقای خود به خود در آن ها رواج دارد، اصلاحات در تمام عناصر نظام آموزشی از مدت ها سال قبل به تدریج ایجاد شده است؛ سپس این کشورها پس از گذر از یک دوره‌ی تقریبا 15 ساله به اجرایی کردن "ارتقای خودبخودی" در مدارس پرداختند. برای مثال در مدارس و آموزشگاه‌های این کشورها، معلمان طوری متخصص و علمی تربیت شده اند که می توانند از یک سو براساس شواهد کیفی ـ عینی شخصا نسبت به ارتقای دانش آموزان اقدام کنند، از سوی دیگر به طور همزمان دانش آموزان با ضعف تحصیلی در یک واحد درسی را که به پایه های بالاتر ارتقا یافته اند شخصا تحت پوشش آموزش های جبرانی قرار دهند.
کلمات کلیدی:
