توصیه قرآن به مادران باردار

دوران بارداری با همه فراز و فرودی که دارد، شیرین ترین و خاطره انگیزترین دوران زندگی مادر و در عین حال سرنوشت سازترین دوران حیات جنین به شمار می رود.

رژیم غذایى مناسب برای بانوان در طول حاملگى و دوران پس از آن (زایمان و شیردهی) باتوجه به تغییرات جسمانى فراوانی که در سیستم‌هاى بدنى آنان شکل می گیرد، در سلامتی و تکامل جنین و حتی نسلهای پس از آن، نقشی بسزا ایفا می کند.

افزون بر تاکید فراوان دانش پزشکی بر اهمیت تغذیه صحیح مادران در این دوران حساس، دین و شریعت نیز نسبت به این مساله ساکت نبوده بلکه مراقبت ها و دستورالعملهای خاصی را تجویز نموده است.

داستان اعجاز آمیز ولادت حضرت عیسی علیه السلام و نحوه بارداری حضرت مریم سلام الله علیها را بیش و کم همه شنیده اید.

قرآن کریم در خلال داستان یاد شده، یک الگوی تغذیه ای سالم، ارزان، در دسترس، پرکالری و داراى منابع غذایى سرشار را معرفی نموده است.

منظورم همان دو آیه ای است که می فرماید: وَ هُزِّی إِلَیْکِ بِجِذْعِ النَّخْلَةِ تُساقِطْ عَلَیْکِ رُطَباً جَنِیًّا * فَکُلِی وَاشْرَبِی وَقَرِّی عَینًا...

ترجمه: شاخه درخت نخل را تکان بده تا براى تو رطب تازه فرو ریزد. از آن خرما بخور و آب بنوش تا چشمت بجمال فرزندت روشن گردد... (مریم/26_25)

رطب، میوه درخت نخل است پش از آنکه به طور کامل به خرما تبدیل شود. در واقع این میوه در فرایند تکامل خود چند مرحله را پشت سر می گذارد:

1. مرحله کالی که معمولا سبز رنگ است، و خوردن آن خوشایند نیست. 2. در مرحله دوم، رنگ آن، بسته به گونه خرما، به زردی یا قرمزی می گراید.3. در مرحله سوم، با توجه به تصویر زیر نیمی رسیده و نیمی نارس است.

در مرحله چهارم،که به آن رطب یا تمر گفته می شود، سرتاسر میوه کاملاً رسیده، تر، تازه و شفاف است. 

کلمه"جنیا" در کریمه یاد شده، وصف رطبی است که به این مرحله رسیده و آماده چیدن است. نشانه دیگر آن این است که با مختصر تکانی فرو می افتد.

خداوند، در آیات یاد شده، از میان انبوه میوه ها، خرمای تازه را برای مادر باردار که در آستانه وضع حمل است بر می گزیند.

مفسران از همین نکته قرآنی استفاده کرده اند که یکى از بهترین غذاها براى زنان بعد از وضع حمل، رطب (خرماى تازه ) مى باشد.

ارزش غذایى و خواص در مانی خرما

دکتر سیدصمد آقامیرى، کارشناس و مدرس تغذیه درباره ارزش غذایی و خواص درمانی خرمای تازه می نویسد: 

« خرما داراى معادل 22 تا 26 درصد ساکارز، 50 درصد گلوکز، آب، موسیلاژ، مواد آلبومینوئیدى و پکتیکى (پکتین) است همچنین ویتامین‌هاى مختلف نظیر B و A و به مقدار جزیى ویتامین‌هاى C و E و املاح معدنى در بر دارد...

ارزش غذایى خرما و کیفیت آن به آب و هواى منطقه‌اى که در آن پرورش یافته، بستگى دارد. ولى به طور کلی، 100 گرم خرما داراى 9 درصد چربى 6/6 درصد پروتئین، 67 درصد سلولز (فیبر)، مواد قندى و نشاسته‌اى و 4/9 درصد خاکستر مى‌باشد. از هر 100 گرم رطب، حدود 163 کالرى انرژى تولید مى‌شود. ویتامین‌هاى آن شامل B، A و ( C10 میلى‌گرم) و E، املاح آن شامل پتاسیم، سدیم، کلسیم (51 میلى‌گرم) منیزیم، آهن، مس، فسفر (3/1 میلى‌گرم) گوگرد و کلر مى‌باشد.

به علت درصد بالاى مواد قندى موجود در خرما و جذب سریع آنها که به عنوان منبع اساسى انرژى‌زایى در خرما به شمار مى‌روند. در موارد ضعف، خرما مى‌تواند بسیار موثر باشد.غنى بودن خرما، از لحاظ عناصر و املاحى همچون آهن که در سیستم خون‌سازى بدن نقش مهمى را ایفا مى‌کند و کلسیم که در سیستم عصبى و عضلانى و اسکلتى به عنوان یک یون موثر عمل مى‌کند و نیز فسفر که در فعالیت سلول‌هاى مغزى و قواى فکرى و حافظه بسیار موثر است - سدیم و پتاسیم - که در وضعیت تعادل و حالت همودینامیک مایعات و الکترولیت‌هاى بدن نقش اساسى را بازى مى‌کنند - آن را به یک داروى ارزشمند مبدل ساخته است.

همچنین وجود ویتامینg r( A 100u/ 13) و ویتامین‌هاى گروه B در خرما نباید فراموش شوند که به ترتیب براى تقویت عمل قوه بینایى و ترمیم پوست و مخاط‌ها و تنظیم واکنش‌هاى بیوشیمیایى و سوخت و ساز بسیارى از سلول‌هاى بدن، کاملا ضرورى‌اند.»[روزنامه رسالت، شماره 6330]

تغذیه با خرما و رطب از نگاه روایات

در تفسیر برهان روایتی نقل شده است که پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله فرمود:

باید اولین چیزى که زن زائو تناول می کند رطب باشد، بدرستى که خداوند عزّ و جلّ به مریم فرمود «وَ هُزِّی إِلَیْکِ بِجِذْعِ النَّخْلَةِ ...»؛عرض شد: یا رسول اللّه اگر زمان رطب نباشد.[چه باید کرد] فرمود: هفت عدد خرماى مدینه، و اگر نباشد هفت عدد خرما از خرماى میوه‏جات شهرهاى خود، زیرا خداوند عزّ و جلّ فرموده به عزت و جلال و عظمت و رفعت خود قسم، زائویی که در روز تولد رطب میل کند، اگر پسری آورد، آن فرزند حلیم گردد، و اگر دختر باشد، او نیز حلیمه و بردبار خواهد بود.(تفسیر برهان، ذیل تفسیر آیه شریفه).

در روایت دیگر از حضرت علی علیه السلام نقل شده است که فرمود: بهترین غذاى زن باردار، خرماى تازه است و هیچ دارویى براى او بهتر از خرما مداوا نیست.[خصال صدوق، ص‏637.]