- روش بارش مغزی یا فکری
بارش مغزی یا بارش فکری بیان افکار و ایده‌های آنی از طرف دانش‌آموزان در کلاس می‌باشد و روشی است که با استفاده از آن، دانش‌آموزان ، نظرات، افکار و پیشنهاداتی در مورد یک موضوع و یا حل یک مسئله، ارائه می‌دهند و می‌توانند به راه‌حل‌های تازه و خلاق برسند.
در این روش، دانش‌آموزان با آزادی تمام، کلیه‌ی مطالبی را که در مورد موضوع به ذهنشان می‌رسد، فوراً بیان می‌کنند. بنابراین، دانش‌آموز به طور ناخودآگاه و فوری از یافته‌ها و دانسته‌های قبلی خود استفاده می‌کند و آنها را به کلاس ارائه می‌دهد و به تدریج دانش‌آموزان، مجموعه‌ی جملات و کلماتی را بیان می‌کنند که تمامی آنها در کنار یک‌دیگر می‌تواند بخش عمده‌ای از مطالب مرتبط با سرفصل مربوطه را ارائه دهد. با به‌کارگیری این روش، می‌توان به حجم و کیفیت دانسته‌های دانش‌آموزان درباره‌ی یک مطلب پی‌برد، متن کتاب درسی را غنای بیش‌تری بخشید، دریافت دانش‌آموزان را از یک موضوع، ارزشیابی کرده و بالاخره دانش‌آموزان را تشویق کرد تا در فضایی دوستانه به مبادله و ارائه‌ی دانش‌ها و دانسته‌های خود بپردازند. (نظریان و دیگران ، 1379 ، ص 52)
قواعد روش بارش مغزی
1- وقتی مسئله‌ای برای حل کردن مطرح می‌شود، همه‌ی دانش‌آموزان تشویق می‌شوند تا هر راه حل یا اندیشه‌ای را که به ذهنشان می‌رسد، بیان کنند.
2- دانش‌آموزان باید هر مطلبی را که به ذهنشان می‌رسد، فوراً بیان کنند.
3- همه‌ی نظرات و واکنش‌ها توسط معلم ثبت می‌شود.
4- دانش‌آموزان بکوشند مطالب یک دیگر را تکمیل کنند.
5- دانش‌آموزان به طور داوطلبانه و اختیاری در این امر شرکت کرده و هرگز آنها را مجبور به اظهار نظر نمی‌کنیم.
6- هیچ پیشنهاد یا راه حلی نباید مورد ارزشیابی قرار گیرد تا همه‌ی راه‌حل‌ها و اندیشه‌ها بیان شوند. به عبارتی هیچ دانش‌آموزی حق ندارد نظرات دیگران را مورد نقد یا قضاوت قرار دهد یا آنها را مسخره کند.
7- کمیت مورد نظر است . هر چه ایده‌ها بیش‌تر باشد. شانس رسیدن به بهترین راه حل بیش‌تر است.
8- ترکیب و بهبود ایده‌ها دنبال می‌شود و اعضای گروه تشویق می‌شوند از ایده‌های یک دیگر استفاده کنند و آنها را باهم‌ترکیب کنند.
مراحل اجرایی روش بارش مغزی در کلاس درس
1- ارائه یک عنوان (موضوع) از سوی معلم به دانش‌آموزان
2- بیان فوری مطالب، کلمات و جملاتی در مورد عنوان از طرف دانش‌آموزان.
در این مرحله، دانش‌آموزان به طور ناخودآگاه، فوری و با استفاده از دانسته‌های قبلی، مطالب خود را به کلاس ارائه می‌دهند و سعی می‌کنند مطالب یک دیگر را تکمیل کنند.
3- نوشتن مطالب دانش‌آموزان برروی تخته سیاه توسط معلم
نوشتن مطالب، ایده‌ها و افکار دانش‌آموزان را باید تا جایی ادامه داد که دیگر آنها چیزی برای مطرح کردن نداشته باشند. (حدود 10 تا 15 دقیقه)
4- جمع‌بندی مطالب
در این مرحله ، همه‌ی مطالب و ایده‌ها ، خوانده شده و مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد و در صورت لزوم در آنها اصلاحاتی به عمل می‌آید. و مطالب نامربوط با ذکر علت از فهرست مطالب خارج می‌شود. ارائه‌ی توضیح و علت نامربوط بودن آن به یادگیری مطالب کمک می‌کند.
5- نتیجه گیری
در این مرحله می‌توان از دانش‌آموزان خواست تا عناوین و مطالبی را که در یک دسته قرار می‌گیرند، دسته‌بندی کنند و در یک گروه جای دهند. دانش‌آموزان در این مرحله باید وادار شدند که با دسته‌بندی مطالب به نتیجه‌گیری‌هایی بپردازند و تعمیم‌هایی را انجام دهند. مهم‌ترین کار معلم در این روش این است که مطالب گفته شده از سوی دانش‌آموزان را به سمت و سوی واقعی موضوع درس هدایت کند و اشتباهات مفهومی یا اطلاعاتی آنها را اصلاح کند.
کلمات کلیدی:
