نوع مطلب :خلاصه نتایج سه تحقیق پیرامون ارزشیابی توصیفی ،

خلاصه نتایج سه تحقیق پیرامون ارزشیابی توصیفی

 - طاهره امیری (1385) بررسی میزان اثر بخشی طرح ارزشیابی توصیفی در پایه‌های اول، دوم وسوم ابتدایی و مقایسه آن با ارزشیابی کمی در استان چهار محال بختیاری سال تحصیلی 85- 1384 شورای تحقیقات آموزشی سازمان آموزش و پرورش استان چهار محال بختیاری

ارزشیابی تحصیلی یکی از عناصر مهم و اساسی برنامه‌های درسی و نظام‌های آموزش پرورش جهان محسوب می‌شود. در دو دهه اخیر، همگام با تحول در عناصر نظام آموزشی از جمله برنامه درسی، روشهای تدریس و منابع یادگیری، ضرورت تحول درشیوه‌های سنجش آموخته‌ها نیز احساس شده است.

تاریخچه نظام تعلیم و تربیت تطبیقی نشان می‌دهد که تحول بسیاری از کشورها از نظام ارزشیابی آغاز و به دیگر مؤلفه‌ها سرایت کرده است. از این رو، نگاه مجدد به ارزشیابی، بازنگری و باز تعریف آن و ایجاد ارزشیابی نوین، ضرورتی قطعی و یقینی است.

بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی میزان اثربخشی طرح ارزشیابی توصیفی و مقایسه آن با ارزشیابی کمی در پایه‌های اول، دوم و سوم ابتدایی استان چهار محال بختیاری می‌پردازد.

هدف اساسی و کاربردی این تحقیق آن است که میزان اثربخشی طرح ارزشیابی توصیفی را درزمینه بهبود کیفیت فرآیند یاددهی- یادگیری و افزایش بهداشت روانی محیط یاددهی- یادگیری مشخص نماید تا از این طریق، اطلاعات مفید و معتبری را جهت تصمیم گیری در خصوص نحوه ادامه و توسعه طرح درسالهای آینده دراختیار مسؤلین آموزش و پرورش قرار دهد.

این پژوهش دارای 8 فرضیه می‌باشد.

فرضیات تحقیق:

1- بین میزان ماندگاری ذهنی (دوام و پایداری یادگیری) دانش آموزان طرح ارزشیابی توصیفی با ارزشیابی کمی در پایه‌های اول، دوم و سوم ابتدایی تفاوت وجود دارد.

2- بین میزان توجه به اهداف سطوح بالای حیطه شناختی دانش آموزان طرح ارزشیابی توصیفی با ارزشیابی کمی درپایه‌های اول، دوم و سوم ابتدایی تفاوت وجود دارد.

3- بین میزان توجه به اهداف درحیطه غیرشناختی (اجتماعی و جسمانی) دانش آموزان طرح ارزشیابی توصیفی با ارزشیابی کمی در پایه‌های اول، دوم و سوم ابتدایی تفاوت وجود دارد.

4- بین میزان اضطراب دانش آموزان طرح ارزشیابی توصیفی با ارزشیابی کمی درسه پایه تحصیلی تفاوت وجود دارد.

5- بین میزان علاقه به درس و معلم، دانش آموزان طرح ارزشیابی توصیفی با ارزشیابی کمی در سه پایه تحصیلی تفاوت وجود دارد.

6- بین میزان انگیزه جهت انجام تکالیف درسی دانش آموزان طرح ارزشیابی توصیفی با ارزشیابی کمی درسه پایه تحصیلی تفاوت وجود دارد.

7- بین کیفیت فرآیند یاددهی- یادگیری دانش آموزان طرح ارزشیابی توصیفی با ارزشیابی کمی در سه پایه تحصیلی با توجه به جنسیت تفاوت وجود دارد.

8- بین میزان بهداشت روانی محیط یاددهی- یادگیری دانش آموزان طرح ارزشیابی توصیفی با ارزشیابی کمی درسه پایه تحصیلی با توجه به جنسیت تفاوت وجود دارد.

جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه دانش آموزان پایه‌های اول تا سوم ابتدایی 10 شهرستان/ منطقه و ناحیه مجری طرح ارزشیابی توصیفی استان چهارمحال بختیاری در سال تحصیلی 85-1384 می‌باشد که درمجموع 28450 نفر برآورد شده‌اند. از این تعداد با استفاده از روش نمونه گیری خوشه‌ای و طبقه‌ای نسبتی 360 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند که 23/52 درصد افراد نمونه را دانش آموزان دختر و 77/47 درصد را دانش آموزان پسر تشکیل می‌دهند.

ابزار های جمع آوری اطلاعات عبارتند از: چک لیست‌های مهارتهای جسمانی و اجتماعی، آزمونهای پیشرفت تحصیلی در دروس ریاضی، علوم تجربی و بنویسیم، تست اضطراب استاندارد، پرسشنامه محقق ساخته، مکمل‌های آموزشی درس علوم تجربی و آزمونهای مربوط به آنها.

تجزیه و تحلیل داده‌ها بر اساس روشهای آمار توصیفی و استنباطی انجام گرفته. درسطح توصیفی از مشخصه‌های آماری نظیر فراوانی، درصد و میانگین و در سطح استنباطی از آزمونهای تحلیل واریانس عاملی و t  مستقل استفاده شده است.

مهمترین نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر بیانگر آن است که کیفیت فرآینده یاددهی- یادگیری دانش آموزان طرح ارزشیابی توصیفی درمؤلفه‌های ماندگاری ذهنی (دوام و پایداری یادگیری)،‌ میزان انگیزه انجام تکالیف درسی و میزان دستیابی به اهداف بعد جسمانی، بهتر از دانش‌ آموزان ارزشیابی کمی بوده است.

همچنین میزان بهداشت روانی محیط یاددهی- یادگیری دانش آموزان طرح ارزشیابی توصیفی درمؤلفه‌های میزان علاقه به درس و معلم و میزان اضطراب دانش آموزان، بهتر از ارزشیابی کمی بوده است بطوریکه میزان علاقه به درس و معلم دانش آموزان طرح ارزشیابی توصیفی بیشتر از دانش آموزان ارزشیابی کمی بوده و میزان اضطراب دانش آموزان طرح ارزشیابی توصیفی کمتراز دانش آموزان ارزشیابی کمی بوده است.

همچنین نتایج نشان می‌دهد میزان دستیابی به اهداف بعد اجتماعی دانش آموزان دختر و پسر درپایه‌های مختلف دردو گروه ارزشیابی توصیفی و ارزشیابی کمی یکسان بوده است.

در زمینه میزان دستیابی به اهداف سطوح بالای شناختی، از میزان 9 آزمون پیشرفت تحصیلی برگزار شده (در سه پایه تحصیلی و درسه درس اصلی)، در 8 آزمون تفاوتی بین میزان دستیابی به اهداف سطوح بالای حیطه شناختی دانش آموزان پسر دردو گروه ارزشیابی توصیفی و ارزشیابی کمی مشاهده نشده است درحالیکه درمیان دانش آموزان دختر، از مجموع 9 آزمون برگزارشده،‌ در5 آزمون، دانش آموزان دختر گروه ارزشیابی توصیفی عملکرد بهتری داشتند. 

جلیل فتح آبادی( 1385 )بررسی تأثیر ارزشیابی توصیفی- کیفی در تحقق هدف‌های شناختی، عاطفی و روانی- حرکتی دوره ابتدایی دراستان مرکزی، شورای تحقیقات آموزشی سازمان آموزش و پرورش استان مرکزی

هدف پژوهش بررسی تأثیر طرح ارزشیابی توصیفی- کیفی در تحقق هدف‌های شناختی، عاطفی و روانی-حرکتی دوره ابتدایی در استان مرکزی بود. برای انجام این پژوهش تمامی دانش آموزان پایه سوم ابتدایی مدارس مجری طرح ارزشیابی و به همین تعداد از کلاس‌های مدارس غیر مجری طرح، جمعا به تعداد 328 نفر مورد مطالعه قرار گرفتند.

ابزارهای جمع آوری اطلاعات شامل پنج آزمون پیشرفت تحصیلی برای حیطه‌های شناختی و روانی حرکتی و سه پرسشنامه برای حیطه عاطفی بود. جمع آوری داده‌ها پس از اتمام دروس و قبل از شروع امتحانات پایانی و با کمک معلمین کلاس‌های شرکت کننده در پژوهش انجام شد. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل واریانس چند متغیری و در صورت معنی دار بودن اثر از آزمون‌های یک متغیری تحلیل واریانس و برای بررسی تفاوت زیرگروه‌ها از آزمون تعقیبی توکی استفاده شد.

نتایج پژوهش نشان داد که تفاوت‌های معنی داری بین گروه‌های آزمایش و گواه در پیشرفت تحصیلی ریاضی،‌علوم تجربی، زبان فارسی و املا فارسی وجود دارد. نمرات دانش آموزان تحت پوشش طرح ارزشیابی توصیفی درمتغیرهای حوزه شناختی از قبیل دانش ریاضی, علوم تجربی، زبان فارسی و املا بالاتر از دانش‌ آموزان پایه سوم ابتدایی مدارس عادی همسان یا معادل با آنهاست . همچنین نتایج مربوط به مقایسه گروه‌ها در حیطه عاطفی نشان دارد که بین گروه‌های آزمایش و گواه در متغیرهای حوزه عاطفی تفاوت معنی داری وجود ندارد.

مقایسه گروه‌ها در حیطه روانی – حرکتی نشان داد که تفاوت‌های معنی داری بین گروه‌های آزمایش و گواه در آزمون درخت و برگ و همچنین آزمون اشیای دور ریختنی وجود دارد. مقایسه میانگین نمرات این آزمون نشان داد که دانش آموزان گروه آزمایش یعنی دانش آموزان مشمول طرح ارزشیابی توصیفی در آزمون درخت و برگ و دانش آموزان مدارس عادی درآزمون اشیای دور ریختنی عملکرد بهتری داشتند. همچنین مقایسه نتایج مربوط به دانش آموزان دختر و پسر نشان داد که دانش آموزان دختر در آزمون های پیشرفت تحصیلی مربوط به حیطه شناختی عملکرد بهتری داشتند.

 در حوزه عاطفی دانش آموزان دختر نگرش مثبت تری نسبت به زبان فارسی داشتند و تفاوت آنها درنگرش نسبت به علوم و ریاضی معنی دار نبود. همچنین عملکرد دانش آموزان دختر در حیطه روانی – حرکتی بهتر از دانش آموزان پسر بود. مقایسه عملکرد دانش آموزان مشمول طرح ارزشیابی توصیفی در شهرستان‌های مختلف استان مرکزی نشان داد که دانش آموزان پایه سوم ابتدایی مدارس مشمول طرح ارزشیابی توصیفی در شهرستان اراک عملکرد بالا و دانش آموزان شهرستان تفرش عملکرد پایینی در آزمون پیشرفت تحصیلی ریاضی داشتند.

همچنین عملکرد دانش آموزان پایه سوم ابتدایی مشمول طرح ارزشیابی توصیفی اراک و ساوه در آزمون پیشرفت تحصیلی زبان فارسی به طور معنی‌داری بهتر از دانش آموزان تفرش است و بالاخره این عملکرد دانش آموزان پایه سوم ابتدایی مشمول طرح ارزشیابی توصیفی اراک و ساوه در آزمون پیشرفت تحصیلی علوم تجربی به طور معنی داری بهتر از دانش آموزان تفرش است .

نوشته شده توسط:علی اکبر ادهم ماراللو آموزگار اول ، مدرس ارزشیابی توصیفی