روش پوشه کار  :

   نمونه ای از شیوه های ارزشیابی تکالیف درسی و فعالیت های خارج از کلاس

       در امتحانات پایانی معمولا دانسته ها مورد سنجش قرار می گیرند و چگونگی دانستن، توانستن و عمل کردن در جریان آن محو و ناپیدا می شود. آئین نامه جدید امتحانات با پیش بینی سهمی برای فرآیند یادگیری در ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رویکردی را به وجود آورده است که از طریق آن می توان هویت فردی دانش آموزان را نیز مورد توجه قرار داد.

     توجه به فعالیت های مستمر دانش آموز در قلب سنجش عملکرد در نحوه کوشیدن وی، ضمن آشکار کردن استعدادها و توانایی های هر یک از آنها، امکان تولید دانش و نوآوری و خلاقیت را فراهم می کند. گفتنی است فرآیند ها و فراورده های یادگیری غیر شناختی دانش آموزان با روشهای معمول قابل اندازه گیری نیستند بنابراین معلمان باید راه های جدیدی را برگزینند.

     روش پوشه کار یکی از شیوه های قابل استفاده در این زمینه می باشد و بدون تردید شورای معلمان مدارس می توانند راه های بدیع و گوناگونی را نیز ابداع و پیشنهاد کنند ولی طرح این روش به عنوان یک تجربه مؤثر می تواند نقطه شروعی برای کارهای جدیدتر و جدی تر در جهت سنجش یادگیری غیر شناختی در مدارس باشد.

روش پوشه کار:

     در این روش دانش آموز برای نشان دادن توانایی و پیشرفت کار خود مثالها و مواردی از جریان کارهای خود را که در طول سال و در هر نوبت انجام داده است در اختیار معلم قرار می دهد، مثلا اگر بررسی مسأله ای به او واگذار شده باشد، وی کلیه شواهد و مدارک مربوط به فعالیت ها را که در رابطه با پاسخ یابی برای آن انجام داده است، از جمله طرح اولیه جستجوی، پاسخ، نحوه مراجعه به منابع، گزینش اطلاعات مربوط، طبقه بندی آنها، پیش نویس و نسخه نهایی گزارش خود را در پوشه ای قرار داده و به معلم ارئه می کند.

     این روش بیشتر برای سنجش عملکرد های قبلی دانش آموزان مفید است و در هر درسی قابل استفاده است، مثلا دانش آموز می تواند یک رشته کسر متعارفی را تولید و رابطه آنها را با کسرهای اعشاری نشان دهد و یا کاربرد یک موضوع درسی را درزندگی توصیف کند.

     ارائه پوشه کار موفقیت کلی دانش آموز را مورد توجه قرار داده و شخصیت کلی او را ترسیم می کند.

     دانش آموز با قرار دادن هر قسمت از کار خود در پوشه مربوط، نشانه هایی از پیشرفتش را در طول زمان فراهم و ارائه می کند. وی با کنترل محتوای پوشه کارهای ضعیف خود را بهبود می بخشد یعنی با اندیشیدن درباره نمونه کارهای خود ارزشیابی از خود را می آموزد و خود ارزشیابی را که مهارت مهمی برای پیشرفت یادگیری است فرا می گیرد. ویژگی مهم اظهار نظر دانش اموز در باره کارهای خود این است که او نحوه تکامل خود را می بیند و از نحوه پیشرفت خود مطلع می شود و برای خود معیارهای پیشرفت را مشخص می کند.

     بنابراین امتیاز مهم این روش ایجاد توانایی خود سنجی یا ارزشیابی از خود در دانش آموزان است.

     زمانی که دانش آموز مجموعه کارهای خود را در پوشه قرار می دهد به ارزشیابی از کار خود می پردازد و به جای اینکه در انتظار معلم بماند تا کارش را ارزشیابی کند خود به این کار اقدام می کند.

برای انجام کار از طرق زیر اقدام کنید؛

1- پوشه کار را برای تکالیف گروهی اختصاص دهید.

2- تکالیف را مسأله محور کنید تا هر گروه مسأله مورد نظر را از زاویه نگاه علوم مختلف مورد بررسی قرار دهد، مثلا زندگی زنبور عسل را می توان از نظر جمعیتی، هنر، ریاضی، بهداشت، آیه های خلقت و ... بررسی کرد. برای این منظور شورای معلمان باید تکلیف مناسبی را پیش بینی و به دانش آموزان ارائه کنند.

3- دانش آموزان را در انتخاب مسأله و انتخاب افراد گروه مشارکت دهید.

4- با جمع آوری نمونه هایی از کارهای دانش آموزان به کوشش آنها ارج دهید.

5- از والدین بخواهید تا در جریان تهیه پوشه کار فرازندان خود مشارکت کنند، بدین منظور از دانش آموزان بخواهید تا کارهای خود را با والدینشان در میان بگذارند و به آنها کمک کنید تا در جریان مطالبی که در کلاس بحث می شود قرار گیرند.

6- درباره محتوای پوشه کار در کلاس بحث کنید و دانش آموزان را متوجه کنید تا قسمتهایی از کارهای خود را انتخاب کنند که معرف قوت، علاقه، تنوع و کوشش آنها است.

7- درباره عناصر مختلفی که دانش آموزان می توانند در پوشه های خود قرار دهند بحث کنید.

8- به دانش آموزان در انتخاب کار برای درج در پوشه کار کمک کنید.

9- از دانش آموزان بخواهید تا دلایل خود را برای درج هر کار در پوشه ذکر و تاریخ انجام هر قسمت را مشخص و یاداشت کنند.

10- پوشه کار با دقت مرور و نظر خود را درباره نقاط قوت و ضعف هر یک از کارها در کنار آنها بنویسسید برای سهولت در بررسی آنها بهتر است ابتدا فهرستی از ویژگیهای مهمی را که باید مورد توجه قرار گیرد، تهیه و برابر آن وارسی را انجام دهید.

11- دانش آموزان را تشویق کنید تا به طور مرتب محتویات مربوط به پوشه کارها را نو کنید.

12- زمینه ای فراهم کنید که دانش اموزان پوشه های کار خود را به دیگران (دانش آموزان و والدین خود) نشان دهند.

13- در گفتگو با والدین از پوشه های کار دانش آموزان استفاده کنید و درباره جنبه های کار فرزندانشان با آنها مشورت نمایید.

14- برای نگهداری پوشه های کار دانش آموزان جای را اختصاص دهید در مدارس که کتابخانه وجود دارد می توان قفسه هایی را به این کار اختصاص داد.

15- مجموعه کارهای برتر را در سطح مدرسه منتشر کنید می توان کارهای برجسته را از طریق رسانه های جمعی معرفی کرد، نباید فراموش کرد که سنجش عملکرد در مراحل اولیه تکامل خود قرار دارد. معلمان باید بکوشند تا شیوه های جدیدی را مطرح و در عمل آنها را تکمیل کنند و روز به روز بر پایایی و روایی آنها بیفزایند.

شایسته است شورای معلمان در مورد مسائلی از قبیل آنچه ذیلا ذکر می شود بحث و تبادل نظر کنند.

  v                                            چگونه می توان یک تکلیف را در مراحل مختلف انجام آن ارزشیابی کرد؟

  v                                            مسائلی که می توانند محور تکالیف باشد کدام ها هستند؟

  v                                            وسایلی که در انجام این تکالیف مورد نیاز هستند کدامند؟

  v                                            آیا کل کار را یکباره و یا قسمتهای مختلف را جداگانه باید ارزشیابی کرد؟

  v                                            چه ملاکها و معیارهایی را باید کار بست؟

  v                                            بهترین روشهای وارسی تکالیف چیست؟

  v                                            چگونه می توان در کلاسهای پر جمعیت نیز این کار را با موفقیت انجام داد؟

  v                                            روشهای آموزش و تدریس چه ویژگیها باید داشته باشد تا این نوع ارزشیابی عادلانه باشد؟

  v                                           چرا در ارزشیابی مستمر و آزمونهای عملکرد تکالیف بازخورد مهمتر از نمره است؟

v                                          بازخورد های حاصل از ارزشیابی های مستمر و آزمونهای عملکرد تکلیف کی، چگونه و به چه کسانی

                       باید ارائه شود؟

v                                          خصوصیات یک تکلیف خوب چیست؟