حساسیت شنیداری   برخی از غلط های دیکته مثل ( مسواک – مسباک ) و ( زنبور – رمبور ) به حساسیت شنیداری دانش آموز مربوط می شوند . یعنی کودک در شنیدن صداها حساس نیست .

  راه های تقویت حساسیت شنیداری   

1-تشخیص صداها از یکدیگر (ضبط صداهای مختلف) 2-  دادن املا از صداهایی که دانش آموز بر آنها حساس نیست به عبارتی دیگر یعنی کلماتی را که بچه ها حساسیت دارند را به آنها املا نگوییم. 3-  شنیدن انواع صدا با تن های مختلف (صدای ضبط را بالا و پایین بکنیم)4- پرهیز از شنیدن صداهای بلند5-  تقویت مهارتهایی برای رفع جا انداختن کلمات مثل خواندن – ابتدا متن را برای بچه ها می خوانیم تا گوش آنها آن صداها و کلمات را بشنوند. 6-  چشم دانش آموز را می بندیم و از فردی دیگر می خواهیم تا نام او را بگوید و او تشخیص بدهد که چه کسی او را صدا کرده است. 7-گوش کردن به رادیو با صدای بسیار کم به طوری که به زحمت قابل شنیدن باشد.

پرورش دقت   بسیار برای ما اتفاق افتاده است که دانش آموزانی در نوشتن برخی واژه ها دقت کافی را ندارند و شاید سرکشی را کم گذاشته اند، ویا برعکس جایی که نیاز به سرکش نیست ، سرکش گذاشته اند . البته این مشکل در موارد دیگر نیز وجود دارد و فقط در مورد سرکش اتفاق نمی افتد .دانش آموزی که بی دقت است . معمولاً جز دانش آموزان زرنگ و عالی است بنابراین باید اکثر اوقات به او تذکر داد.

  راه های تقویت دقت 

 1- دو تصویر که اختلاف جزئی دارند را به دانش آموزان نشان می دهیم تا تفاوت های دو تصویر را بگویند .2- روی کارت هایی واژه هایی را به طور ناقص می نویسیم تا دانش آموز آن را کامل کند .3- تمرین قبلی را این بار با نوشتن حروف اضافه برای یک واژه با دانش آموز اجرا می کنیم ، تا حرف اضافی را حذف کند .4- دیکته ی دانش آموزان را به یکدیگر می دهیم تا تصحیح کنند . 5- برای ترمیم نقیصه ی جا انداختن برخی حروف یا نقطه یا کم و زیادی دندانه های حروف یا جابه جا گذاشتن نقطه ها دو شکل مشابه که اختلاف جزئی دارند را به دانش آموز می دهیم ، تا تفاوت ها را بیابد .

 مشکلا ت مربوط به آموزش   برخی از واژه هایی هستند که دانش آموز به علت نبود آموزش کافی و صحیح آن ها را غلط می نویسند . ( تجربها – تجربه ها ) ، ( بنده گان – بندگان ) ، ( دیدنه پدر – دیدن ِ پدر )

 راه های تقویت مشکلا ت مربوط به آموزش       1- استفاده از روش آموزگار اگر مربیان دیگری با کودک کارمی کنند.  2- استفاده معلم از روش های جدید .

 مشکلات مربوط به « ِ- » یا « ه »     بسیاری از دانش آموزان درنوشتن صدای «- ِ » در انتهای کلمه دچارمشکل می شوند یعنی واژه های( دیدنِ – نامِ ) را ( دیدنه – نامه ) می نویسند و برعکس واژه های ( نامه – رفته ) را به صورت ( نامِ – رفتِ ) می نویسند . بسیاری از راه کارها برای رفع این مشکل به کار گرفته شده است ، اما بهترین راه کار این است که برای بچه ها توضیح دهیم که بعضی وقت ها واژه ای را می گوییم که نشان دهنده ی اسامی برخی چیزهاست ( مثل : نامه – خانه ) که شما منتظر نیستید معلم آن واژه را ادامه دهد. اما بعضی از واژه ها هستند که بعد از گفته شدن شما منتظر هستید که معلم آن کلمه را ادامه دهد زیرا آن کلمه به تنهایی ، مقصود معلم را نمی رساند .( مثل : مدادِ – کیفِ )

  اُ – استثنا   یکی دیگر از مشکلات آموزشی که موجب نوشتن غلط می شود نوشتن صدای «اُ » است . واژه هایی مثل خوراک و خوش را ممکن است دانش آموز به صورت خُراک و خُش بنویسد .چون تعداد این واژه ها کم است می توان با نوشتن روی مقوا آن ها را در دید دانش آموزان قرار داد .یعنی از حافظه ی بصری آنان استفاده کرد .

همچنین در مورد نوشتن واژه های ( خواهر – خواب ) و امثال آن با گفتن داستانی در مورد حروف ، آنان را توجیه کرد ، مثلا داستان حرف « و » که لال است و صدایش در نمی آید ، اما بسیار دوست علاقه مند است که لااقل در برخی واژه ها حضور داشته باشد .

  نتیجه 

 خواندن و نوشتن مهمترین عامل در انتقال افکار و عواطف انسان به شمار می رود . بنابراین لزوم توجه به این دو مقوله بر هر انسان روشن فکری کاملا آشکار است . در دوره ی دبستان اکثر معلمان برای تقویت مهارت نوشتن دانش آموزان وقت زیادی را صرف می کنند . والدین نیز نسبت به این مسئله کاملا حساس اند ، و در صورت بروز این مشکل انگشت اتهام را به سوی معلمین عزیز ،خود دانش آموزان و یاعوامل مختلف دیگر دراز می کنند . اما نکته ی اساسی در اینجا این است ،که ما اصولا سعی می کنیم هنگام بروز این مشکل با دادن تکالیف متعدد برای دانش آموزان این مشکل را حل کنیم . درصورتی که اگر کمی تامل کنیم به این نکته کاملا واقف خواهیم شد که مشکل همه ی دانش آموزان یکسان نیست . بنابراین دادن یک سری تکالیف تکراری به همه ی دانش آموزان یک اشتباه بزرگ است . آنچه باید به آن توجه نمود این است که، مشکلات دانش آموزان در یک مدت زمان خاصی بررسی شود. سپس با توجه به نوع مشکل برای هر دانش آموز تکالیف مشخص داده شود . شاید هم مشکل اصلی خود ما باشیم که روشی را اشتباه به کار گرفته ایم. که بازنگری در آن خالی از لطف نیست . « خشت اول گر نهد معمار کج ، تا ثریا می رود دیوار کج » .

  پیشنهاد 

  1- در دانش آموزان انگیزه ی لازم را برای یادگیری املاء ایجاد کنیم . 2- به مشکلات روانی دانش آموزاهمیت دهیم و اجازه ندهیم هنگام نوشتن املاء به مواردی به جزاملاء فکر کند . 3- هنگام نوشتن املاء کلیه ی شرایط تاثیر گذاربر نوشتن را در نظر بگیریم . ممکن است بعضی از دانش آموزان دارای نقص شنوایی باشند . 4- هدف خود را ازدرس املاء قبلا مشخص کنیم . مثلا : دانش آموزان بعد از گفتن این املاء چه مهارت هایی را باید به دست آورند .5-برای تدریس املاء به اندازه ی کافی وقت در نظر بگیریم . چون بعضی از معلمان به دلیل اینکه وقت کافی در نظر نمی گیرند و یا متن املاء آن ها زیاد است ، سعی می کنند متن املاء را در آخر تند تند بخوانند که برای دانش آموزان ایجاد مشکل می کند .6- سعی کنیم برای دانش آموزان شرایطی را فراهم کنیم تا مهارت وهماهنگی بین اعضاء بدنشان را به دست آورند .7-  قبل از گفتن املاء متن آن را یک بار برای دانش آموزان بخوانیم تا دانش آموزان آمادگی کافی را برای نوشتن املاء به دست بیاورند .8- موقع املاء گفتن در کلاس زیاد حرکت نکنیم . چون حواس دانش آموزان پرت می شود .9- متن املاء را کاملا رسا بخوانیم و کلمات را به صورت صحیح تلفظ کنیم .10- دانش آموزان هنگام نوشتن املاء ، هجی نکنند . 11- به وجه آموزشی املاء نسبت به وجه آزمونی املاء توجه کنیم .12- استفاده از یک روش برای املا ء برای دانش آموزان خسته کننده خواهد بود. تا جایی که بعضی از آن ها نسبت به املاء احساس تنفر خواهد کرد . پس بهتر است شیوه های نوین و جدید گفتن املاء را در کلاس اجرا کنیم .13-سعی کنیم بین درس املا و دیگر دروس ارتباط ایجاد کنیم .14- هنگام تصحیح متن املاء کلمات درست نوشته شده توسط دانش آموز را در نظر بگیرید . نه کلمات غلط نوشته شده را .15- به معیارهای صحیح ارزشیابی مسلط باشیم .16- فرم مخصوصی تهیه کنیم تا در یک دوره ی زمانی معین اشتباهات دانش آموزان را با روش های علمی برطرف کنیم . 17- با شاگردان دارای ضعف و اختلال به صورت انفرادی کار کنیم . و با والدین آن ها تماس داشته باشیم .

منابع

    1-       درمان اختلالات دیکته نویسی نوشته ی دکتر مصطفی تبریزی انتشارات فراوان   2-       املاء و راه های آموزش آن نوشته ی سید علی عبداللهی حسینی   3-  وبلاگ سرکار خانم رحیمیان   4-  http://clinicalpsychology.blogfa.com

    http://dshahedpm.blogfa.com              6-        http://ldshahrood.blogfa.com    -5-