طبقه بندی مولکول ها:

به طور کلی مولکول ها را به دو دسته اصلی قطبی و غیر قطبی تقسیم بندی می شوند که هر یک از گروه های مولکولی اشکال فضایی متفاوتی دارند.

مولکول های قطبی، به دو دسته قطبی و یونی تقسیم می شوند.

مولکول های قطبی – قطبی بر چهار گروه زیر طبقه بندی شده اند.

 

•     مانند HCL
•  UY₂ مانند H₂S که این گروه به دلیل داشتن جفت غیر پیوندی ساختار فضایی خمیده دارند.
• UY₃ مانند NF₃ که این گروه نیز دارای جفت غیر پیوندی هستند و دارای 4 اتم می باشند. لذا ساختار فضایی آن ها، به صورت هرمی می باشد.

• UY₄ که خود به دو گروه مجزا تقسیم بندی شده است.

 مولکول هایی با فرمول شیمیایی Y"Y₃ مانند CHCL₃ و Y"₂Y₂   مانند  CH2Cl₂ . شکل این گروه از مولکول ها چهار وجهی نامنتظم می باشد.

شایان ذکر است که نیروی بین اتم های این مولکول ها، یا از نوع وان در والسی (دو قطبی – دو قطبی) می باشد و یا از نوع پیوند هیدروژنی. پیوند هیدروژنی در الکل ها، آمین ها و کربوکسیل اسیدها موجود می باشد.

گروه دوم مولکول های قطبی، مولکول های یونی – قطبی می باشند که مولکول های بازها و نمک ها در این گروه قرار می گیرند. که بازها و نمک ها شامل هم کاتیون و هم آنیون می باشند.

مولکول های غیر قطبی نیز در چهار گروه مختلف طبقه بندی شده اند:

• دسته ای از این مولکول ها دو اتمی هستند نظیر F₂  و H₂
• دسته ای از آن ها فرمول شیمیایی مشابه UY₂ دارند مانند CO₂ که در این گروه از مولکول های غیر قطبی، جفت ناپیوندی وجود ندارد، بنابراین شکل فضایی این مولکول ها خطی می باشد.
• دسته ی دیگر مولکول های غیر قطبی دارای نماد شیمیایی مشابه UY₃ هستند مانند BCL₃ و SO₃ که این گروه نیز به دلیل اینکه جفت ناپیوندی ندارند، غیر قطبی می باشند و شکل فضایی این گروه به صورت مثلث مسطح می باشد.

• دسته آخر مولکول های غیر قطبی دارای فرمول شیمیایی UY₄ می باشند مانند CH₄ که به دلیل نداشتن جفت ناپیوندی شکل آن ها به صورت چهار وجهی منتظم می باشد.

جالب است بدانیم که مولکول های قطبی – قطبی و قطبی – یونی در آب حل می شوند و مولکول های غیر قطبی در آب حل نمی شوند؛ این گروه از مولکول ها تنها در محلول های غیر قطبی قابل حل می باشند.

طبقه بندی مواد:

مواد نیز به دو گروه اصلی خالص و ناخالص تقسیم بندی می شوند که هر گروه به تنهایی به گروه های کوچکتر تقسیم می شود.

مواد خالص به دو زیر گروه طبقه بندی شده اند.

•  عنصرها که این مواد از فقط از یک گونه اتم تشکیل شده اند مانند  Na ، O₂ ، P و ...

 ترکیب ها که از بیش از یک گونه از اتم ها تشکیل شده اند مانند CO₂ ،  H₂C₂ ،  C₂H₅OH مواد ناخالص نیز به دو دسته همگن و ناهمگن طبقه بندی شده اند. مواد ناخالص همگن در چهار گروه زیر طبقه بندی می شود.

• گاز – گاز  مانند هوا
• مایع – مایع  مانند سرکه
• جامد – مایع  مانند آب قند
• جامد – جامد  مانند سکه و زیور آلات

شایان ذکر است که محلول ها نیز جزء مواد ناخالص همگن به شمار می روند.

اخذ: تبیان